Chùa Phật Tích - Khám Phá Ngôi Chùa Linh Thiêng Xứ Kinh Bắc

Chùa Phật Tích - Khám Phá Ngôi Chùa Linh Thiêng Xứ Kinh Bắc

Tỉnh Bắc Ninh không chỉ nổi tiếng với làn điệu dân ca quan họ mà đây còn là vùng đất của những di tích văn hóa lịch sử lâu đời. Trong đó nhất định phải kể đến chùa Phật Tích - ngôi chùa cổ linh thiêng có vị trí nằm giữa núi cao thanh tịnh, gắn liền với nhiều di tích lịch sử, huyền thoại thú vị. Trong bài viết sau đây, hãy cùng NVK Travel khám phá kinh nghiệm đi lễ chùa để chuyến đi của bạn được thuận lợi nhé.

Tổng quan về chùa Phật Tích

Chùa Phật Tích là một trong những ngôi chùa cổ kính nhất Việt Nam tại Bắc Ninh, không chỉ nổi tiếng với kiến trúc độc đáo mà nơi đây còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa lịch sử quý giá. Vậy chùa Phật Tích ở đâu? Hãy cùng đi tìm hiểu thêm về ngôi chùa này ngay sau đây:

Chùa Phật Tích - Khám Phá Ngôi Chùa Linh Thiêng Xứ Kinh Bắc

Chùa Phật Tích tại Bắc Ninh

Vị trí địa lý

Chùa Phật Tích hay chùa Vạn Phúc có vị trí nằm tại sườn phía Nam núi Phật Tích, thuộc xã Phật Tích, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 20km. Nơi đây là một điểm đến du lịch tâm linh thuận tiện, để du khách có thể di chuyển tham quan, chiêm bái. Có vị trí nằm giữa khung cảnh thiên nhiên thanh bình, ngôi chùa không chỉ là di tích lịch sử quan trọng mà đây còn là trung tâm giao thoa giữa tín ngưỡng dân gian Việt cổ và Phật giáo, mang đến giá trị văn hóa và tâm linh đặc biệt.

Ngôi chùa nằm ở sườn núi phía Nam núi Phật Tích

Ngôi chùa nằm ở sườn núi phía Nam núi Phật Tích

Ngôi chùa mang đậm dấu ấn sâu sắc từ thời nhà Lý với bề dày hơn 1000 năm lịch sử. Đặc biệt, chùa Vạn Phúc sở hữu bức tượng phật A Di Đà được làm bằng đá xanh thời Lý lớn nhất Việt Nam. Hàng năm, tại đây đón rất nhiều phật tử và du khách từ mọi miền đất nước đến hành hương, tham quan và nghiên cứu, từ đó góp phần tôn vinh giá trị văn hóa dân tộc. 

Lịch sử hình thành

Ngôi chùa được khởi công xây dựng vào thời điểm Long Thụy Thái Bình thứ 4

Ngôi chùa được khởi công xây dựng vào thời điểm Long Thụy Thái Bình thứ 4

Là một trong những ngôi chùa cổ kính nhất Việt Nam, chùa Phật Tích mang đậm dấu ấn lịch sử và văn hóa qua nhiều triều đại. Cụ thể:

  • 1057: Ngôi chùa được khởi công xây dựng vào năm Long Thụy Thái Bình thứ 4, dưới thời vua Lý Thánh Tông và được đặt tên ban đầu là Thiên Phúc Tự. 

  • 1066: Vua Lý Thánh Tông đã xây dựng một ngọn tháp lớn để đặt tượng Phật A Di Đà được làm bằng đá xanh nguyên khối dát vàng cao hơn 1.87m.

  • 1071: Vua Lý Thánh Tông khắc chữ “Phật” độ dài 5m lên sườn núi và đặt tên ngôi chùa là Phật Tích. 

  • Thời Trần: Vua Trần Nhân Tông cho xây dựng thêm cung Bảo Ha và thư viện lớn, đây là nơi lưu giữ và sáng tác của những tác phẩm văn hóa Phật giáo.

  • 1686: Đến thời nhà Lê, chùa được trùng tu quy mô lớn và đổi tên thành Vạn Phúc Tự với nhiều công trình nghệ thuật nổi bật. 

  • 1947: Trong kháng chiến chống Pháp, chùa bị phá hủy nghiêm trọng. 

  • 1959: Chùa được bộ Văn Hóa tái tạo, phục dựng 3 gian nhỏ để đặt tượng Phật A Di Đà. 

  • 1962: Ngôi chùa được công nhận là Di tích Lịch sử - Văn hóa Quốc gia. 

Nét đẹp kiến trúc

Ngôi chùa là một kiệt tác kiến trúc Phật giáo Việt Nam mang đậm dấu ấn của thời nhà Lý. Sở hữu vị trí đặc biệt, nằm sát sâu vào sườn núi, kiến trúc của chùa Phật Tích được thiết kế theo kiểu tầng nền giật cấp, cao dần lên trên đỉnh. Từ đó tạo nên một vẻ đẹp hài hòa giữa con người và thiên nhiên hùng vĩ. 

Ngôi chùa này được xây dựng theo nguyên tắc “Nội Công Ngoại Quốc,” kiến trúc bên trong theo hình chữ Công (工) và bên ngoài là hình chữ Khẩu (口) hoặc Quốc (国). Với bố cục đối xứng, kết hợp mái cong đặc trưng của chùa Việt Nam đã tạo nên vẻ đẹp trang nghiêm mà vẫn uyển chuyển. 

Những địa điểm tham quan nổi tiếng khi đến chùa Phật Tích

Đến với chùa Phật Tích, du khách sẽ được khám phá nhiều công trình tâm linh đặc sắc sau:

1/ Khu thờ chính

Khu thờ chính của chùa

Khu thờ chính của chùa

Khu thờ chính của chùa mang đậm nét kiến trúc Phật giáo từ thời Lý, bao gồm 7 gian tiền đường đón khách, 5 gian bảo thờ Phật, đức A Di Đà cùng các vị Tam Thế Phật, 8 gian thờ Tổ và 7 gian để thờ Mẫu. Miếu thờ Bà Trần Thị Ngọc Am (người trùng tu chùa) được đặt nằm bên phải khu chính.

Lối dẫn lên gian thờ chính là các bậc đá cổ, tạo vẻ đẹp cổ kính và linh thiêng. Qua nhiều sử liệu và các chứng tích văn hóa vật thể đã khẳng định ngôi chùa từng là đại danh lam thắng cảnh với kiến trúc hài hòa, vừa thơ mộng lại vừa trang nghiêm.

2/ Tượng phật A Di Đà

Tượng Phật A Di Đà tại chùa

Tượng Phật A Di Đà tại chùa

Tượng Phật A Di Đà đặt tại chính điện của chùa là bảo vật quý giá, được tạc từ đá xanh nguyên khối, có chiều cao cả bệ là 2,77m. Bức tượng này thể hiện đức Phật A Di Đà trong tư thế tọa thiền trên tòa sen có lối Kiết Già toàn phần, dáng ngồi thanh thản và tự tại. Khuôn mặt tượng có vẻ đẹp đôn hậu, viên mãn, được lý tưởng hóa theo dạng nhân chủng Ấn Độ với đôi mắt nhìn xuống, khóe miệng mỉm cười, sống mũi cao, vừa trầm tư vừa rạng rỡ.

Được tạo tác từ thời Lý, tượng Phật A Di Đà không chỉ là biểu tượng nghệ thuật điêu khắc đỉnh cao mà đây còn là kiệt tác mỹ thuật của Việt Nam. Đây cũng là lý do chính ngôi chùa được đổi tên Vạn Phúc, khi pho tượng được phát hiện trong lòng tháp đổ.

3/ Vườn Tháp

Vườn tháp của chùa

Vườn tháp của chùa

Vườn Tháp của chùa Phật Tích nằm phía sau sân chùa, có hơn 32 ngọn tháp cổ, là nơi lưu giữ xá lị của các nhà sư trụ trì và nhục thân thiền sư Thiền sư Chuyết Chuyết. Đặc biệt, Tháp Phổ Quang cao tới 510m là một trong những công trình ấn tượng, mang đậm dấu ấn kiến trúc từ thời Lý. Tháp có 14 tầng nhỏ dần lên đến đỉnh, đỉnh tháp treo Đại Hồng Chung tạo nên sự liêng thiêng và uy nghiêm cho toàn bộ khu vực. 

4/ Hàng tượng linh thú

Hàng tượng linh thú tại chùa

Hàng tượng linh thú tại chùa

Hàng tượng linh thú tại chùa là một trong những bảo vật Quốc gia quý giá, gồm 10 bức tượng linh thú có niên đại từ thời nhà Lý. Các bức tượng tại đây được chia thành 5 cặp: ngựa, trâu, tê giác, voi, sư tử và được bố trí đối xứng nhau trước hành lang tòa Tam Bảo. Tượng có kích thước lớn 2m, đặt trên bệ sen hình hộp liền khối với bệ đá.

Theo văn bia “Vạn Phúc đại thiền tự bi” được dựng vào năm 1686, các linh thú này được tạc cùng thời điểm xây dựng chùa, thể hiện sự mạnh mẽ của những nghệ nhân thời kỳ này. Các bức tượng được đặt trong không gian với tư thế nằm thủ phục trên bệ tượng tạo cảm giác thư thái, nghỉ ngơi, mang ý nghĩa giải thoát tự nhiên, tự tại trong thế giới Phật giáo.

5/ Ao rồng

Ao rồng tại chùa

Ao rồng tại chùa

Long Trì là ao nhỏ hình vuông nằm giữa cửa tầng nền thứ ba của ngôi chùa, cách mép nền 14,3m, có kích thước 7mx5mx2m với bờ kè đá tảng vuông góc. Ở đáy ao, hình tượng chân rồng được tạc bằng đá, nổi bật với hình ảnh bắp chân to, móng vuốt chắc khỏe, thể hiện những đường nét điêu khắc tinh xảo của thời Lý, làm tăng vẻ đẹp linh thiêng và giá trị nghệ thuật của ngôi chùa.

Những cách di chuyển đến chùa Phật Tích

Cách di chuyển đến chùa

Cách di chuyển đến chùa

Chùa Phật Tích có vị trí cách trung tâm Hà Nội khoảng 20km nên việc di chuyển không quá khó khăn. Du khách có thể lựa chọn phương tiện cá nhân hoặc những phương tiện công cộng như sau:

  • Phương tiện cá nhân:

  • Ô tô: Từ Hà Nội, đi theo hướng cầu Nhật Tân hoặc cầu Thanh Trì, sau đó nhập vào đường cao tốc Hà Nội - Bắc Giang và rẽ vào Quốc lộ 1A hướng Bắc Ninh. Tiếp tục di chuyển theo biển chỉ dẫn đến huyện Tiên Du rồi đến xã Phật Tích.

  • Xe máy: Từ nội thành Hà Nội, đi theo Quốc lộ 1A hoặc 1B cũ qua cầu Đuống, sau đó đi thẳng đến Bắc Ninh theo hướng chỉ dẫn tới chùa. Nhìn chung, đường đi thuận tiện với thời gian di chuyển khoảng 1 giờ.

  • Xe bus: Bắt xe bus tuyến 54 (Long Biên - Bắc Ninh) hoặc 203 (Gia Lâm - Bắc Ninh). Khi đến bến xe Bắc Ninh, bạn tiếp tục đi taxi hoặc xe ôm khoảng 10km để đến chùa.

Thời điểm thích hợp để đi lễ chùa Phật Tích

Có nhiều lễ hội nổi bật tại chùa

Có nhiều lễ hội nổi bật tại chùa

Du khách có thể đến tham quan và lễ bái vào bất cứ thời điểm nào trong năm. Tuy nhiên, tháng giêng sẽ là thời gian lý tưởng nhất để bạn ghé thăm, khi không khí mát mẻ và thiên nhiên bước vào mùa nở rộ, tạo điều kiện thuận lợi để vãn cảnh chùa. 

Nếu bạn muốn trải nghiệm không khí đặc sắc của lễ hội thì hãy đến vào dịp lễ hội Khán hoa mẫu đơn, được tổ chức từ mùng 3 - mùng 5 Tết âm lịch, với ngày hội chính vào mùng 4. Đây là một lễ hội lớn và có lịch sử lâu đời nhất tại Bắc Ninh, thu hút đông đảo du khách tham gia hàng năm. Dịp lễ hội này không chỉ mang lại không gian linh thiêng mà còn là cơ hội để tận hưởng cảnh sắc đẹp của ngôi chùa cũng không khí rộn ràng, vui tương.

Một số lưu ý khi đi lễ chùa Phật Tích

Khi đi chùa cần chú ý lịch sự

Khi đi chùa cần chú ý lịch sự 

Dưới đây là những lưu ý quan trọng bạn cần biết khi đi lễ hội tại chùa Phật Tích:

  • Luôn giữ tâm trong sáng, cầu bình an và sức khỏe. 

  • Trang phục kín đáo, lịch sự, tránh mặc váy ngắn, quần short, áo hai dây. 

  • Lựa chọn giày dép dễ tháo khi bước vào điện thờ

  • Đi nhẹ, nói khẽ, không được chạy nhảy ồn ào. 

  • Không được tự ý ngắt hoa, bẻ cành hay sờ vào các hiện vật. 

  • Lễ vật không phải cần quá lớn, quan trọng là lòng thành tâm. 

  • Dâng trà bánh, hoa quả thuần chay, xếp lễ vào khay riêng. 

  • Tự bảo quản tư trang khi đông khách để tránh mất mát. 

Khi ghé thăm chùa Phật Tích, bạn không chỉ tìm được sự an yên nơi cửa Phật mà còn tìm lại được những giá trị lịch sử, tôn giáo, mỹ thuật vô giá. Đây là một điểm đến giúp tạo nên tên tuổi cho cái nôi Phật Giáo tại vùng đất Bắc Ninh. Nếu bạn cùng gia đình muốn đến tham quan ngôi chùa này, hãy tham khảo ngay các tour du lịch trọn gói ở Bắc Ninh tại NVK Travel cũng như khám phá thêm nhiều địa danh độc đáo cả trong và ngoài nước với mức chi phí ưu đãi nhé.