Ngôn ngữ
Tiền tệ
Nói đến những làng nghề cổ và lâu đời nhất ở khu vực Đông Nam Á, làm sao chúng ta có thể bỏ qua làng gốm Bàu Trúc, tạo lạc ở tỉnh Ninh Thuận. Địa điểm này phảng phất dấu ấn văn hóa của người chơi Chăm qua từng nhành cây, kẽ lá, rõ nét là từ các sản phẩm thủ công đặc trưng như gốm. Khi tới tham quan, bạn không chỉ được quyền ngắm mà còn có thể trực tiếp trải nghiệm tạo ra thành phẩm. Nếu đã cảm thấy tò mò về nơi này, còn chần chừ gì mà bạn không theo dõi ngay bài viết sau đây cùng NVK travel.
làng gốm Bàu Trúc được truyền thông tỉnh Ninh Thuận đưa rất nhiều tin, nhằm quảng bá giá trị văn hóa đặc sắc của nơi đây. Tuy nhiên để thực sự cảm nhận được, bạn nên trực tiếp tới tham quan để trải nghiệm mọi thứ.
Làng gốm Bàu Trúc là một trong những địa điểm du lịch cực kỳ nổi tiếng, tọa lạc tại thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận (Sau khi sáp nhập thì thành xã Ninh Phước, tỉnh Khánh Hòa). Nơi đây cách trung tâm Phan Rang Tháp Chàm chỉ vỏn vẹn 10 cây số về hướng Nam. Cùng với các làng nghề khác trong tỉnh như dệt Mỹ Nghiệp, thuốc Phước Nhơn, địa điểm này đã góp phần làm nên sự đẹp đẽ cho tỉnh Ninh Thuận khi lưu giữ những nét độc đáo lâu đời của người Chăm.
Theo những lời kể của dân địa phương và ghi chép lịch sử chính thống, làng nghề này đã có mặt từ hàng nghìn năm trước, về lâu đời phải xếp hạng “top đầu ở khu vực Đông Nam Á”. Trải qua năm dài tháng rộng, lớp bụi của thời gian vẫn không làm phai mờ được truyền thống làm gốm của người Chăm nơi đây.
Vào năm 2017, địa điểm này được UNESCO công nhận là một Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Cho đến năm 2022, UNESCO tiếp tục tôn vinh nghệ thuật làm gốm của người Chăm xứ này, liệt nó vào nhóm “di sản cần bảo vệ khẩn”. Để di chuyển đến làng gốm, du khách có thể đi bằng xe máy nếu điểm khởi hành là từ trung tâm Phan Rang Tháp Chàm, thời gian tốn khoảng 15 phút.
Làng gốm Bàu Trúc tọa lạc ở tỉnh Ninh Thuận
Nói đến làng gốm Bàu Trúc, bất cứ ai cũng đều ấn tượng bởi lịch sử hình thành và phát triển lâu đời. Đối với tiếng Chăm nói riêng, Bàu Trúc được định nghĩa là “ngôi làng nằm ở vùng trũng cuối con suối”. Theo truyền thuyết xa xưa dân địa phương kể lại, một ông tổ nghề gốm mang tên Po Klong Chanh (Cận thần của vua Po Klong Garai), sinh vào thời 1151-1205, là người đã dạy người dân làng này cách lấy đất, nặn và nung gốm. Từ đó, nghề gốm trở thành một nét đặc trưng văn hóa của nơi đây, truyền từ người mẹ chuyển sang con theo chế độ mẫu hệ.
Cho tới thời điểm hiện tại, dù rằng đã có những cải biến khi đàn ông cũng tham gia vào vào sản xuất gốm để đáp ứng đủ cầu thị trường, song tinh thần giữ gìn truyền thống vẫn là thứ chẳng hề thay đổi. Các dòng sản phẩm chính địa điểm này tạo ra gồm: Gốm gia dụng, gốm tâm linh và gốm mỹ nghệ.
Sau khi nhận được khuyến khích của địa bàn tỉnh, nơi đây đã mở rộng thêm hoạt động du lịch, giúp cho nét văn hóa và truyền thống làm gốm người Chăm được quảng bá rộng rãi hơn. Điều này vừa đem lại lợi ích kinh tế, vừa đem tới giá trị truyền bá giúp mọi người hiểu được công sức mệt nhọc của nghệ nhân phải bỏ ra để tạo thành sản phẩm gốm hoàn chỉnh.
Làng gốm Bàu Trúc có lịch sử hình thành từ ngàn năm trước
Khi tìm kiếm và nhìn về những hình ảnh của làng gốm Bàu Trúc, bạn sẽ nhận ra thứ gắn liền không thể tách biệt khỏi nơi đây chính là các sản phẩm thủ công tinh xảo. Mỗi loại hình gốm đều mang “cái hồn” và công sức của nghệ nhân qua dáng hình của mình, đồng thời thể hiện nét văn đặc sắc của người Chăm. Thứ làm nên “thương hiệu” cho gốm Bàu Trúc đó chính là kỹ thuật chế tác “làm từ tay, xoay bằng hông” điệu nghệ.
Khi thực hiện chế tác, người thợ sẽ đi giật lùi, tay trong tiến hành ép, tay ngoài thì xoa đều, từ đó thổi vào từng khối đất thô sơ “cái chất” cái hồn độc đáo.
Quy trình nung gốm sẽ không có gì thay đổi so với phương pháp truyền thống, tức là vẫn nung lộ thiên từ củi, rơm hoặc trấu. Nhiệt độ cần duy trì là từ 500-600 độ C, sau đó vật phẩm sẽ được lấy ra để phun màu một lớp rồi tiếp tục nung liền hai giờ. Lúc này, từ “vật phẩm” sẽ trở thành “thành phẩm”, là món đồ gốm có sắc vàng đỏ, hồng sẫm xem lẫn những vệt nâu đen đặc trưng.
Tùy vào cảm hứng của mình, các nghệ nhân sẽ chạm khắc sáng tạo hình thù trên gốm một cách tự do, nhưng vẫn đảm bảo đậm nét văn hóa Chăm, không thể tìm thấy ở gồm nơi khác.
Làng gốm Bàu Trúc gây ấn tượng bởi những sản phẩm độc đáo
Làng gốm Bàu Trúc không chỉ được ưa chuộng ở trong nước, bên cạnh đó còn xuất khẩu sản phẩm sang nhiều quốc gia như Mỹ, Ý và Nhật Bản. Khi ghé qua nơi đây, du khách đừng nên bỏ qua một số trải nghiệm thú vị như sau.
Khi tới làng gốm Bàu Trúc, điều đầu tiên du khách nên làm đó chính là chiêm ngưỡng những người thợ “thổi hồn” vào cho từng sản phẩm thông qua công đoạn chế tác. Phần lớn nghệ nhân của làng nghề sẽ là nữ, họ thực hiện tạo hình gốm 100% bằng tay với những kỹ thuật xoay từ chân siêu độc lạ, không cần tới bàn xoay tự động.
Từ những động tác như vuốt, nắn đều toát lên cái hồn và sự tinh tế của nghệ nhân, từ đó giúp cho sản phẩm tưởng chừng chỉ là những khối đất vô hòn trở thành tác phẩm “nghệ thuật” sống động.
Nghệ nhân Chăm thổi hồn vào từng sản phẩm gốm
Không chỉ có xem, khách du lịch tới làng gốm Bàu Trúc còn có thể trực tiếp trải nghiệm trở thành một nghệ nhân thực thụ. Ở các khu vực được bố trí riêng dành cho việc trải nghiệm, bạn có thể tham gia nặn gốm dưới sự hướng dẫn nhiệt thành của các nghệ nhân Chăm.
Khi chạm vào đất sét, thực hiện uốn nắn, bạn sẽ hiểu được để tạo ra được thành phẩm cuối cùng là cả một một “bầu trời” của sự tập trung và tinh xảo. Những nghệ nhân từ lâu đã coi việc tạo các sản phẩm gồm này như “sinh một đứa con” với hy vọng khi ra đời chúng sẽ hoàn hảo và đẹp đẽ nhất.
Trải nghiệm trực tiếp tạo hình cho các sản phẩm gốm
Tìm hiểu về quy trình nung gốm ngoài trời cũng là một hoạt động thú vị không kém ở làng gốm Bàu Trúc. Sau khi nung lộ thiên và phơi khô, các thành phẩm sẽ được xếp chồng lên nhau và đốt bằng rơm, trấu hoặc củi với lượng thời gian cố định. Cách nung thủ công này thực chất gắn liền với ý nghĩa sâu sắc về tâm linh mà người Chăm quan niệm. Đồng thời, sản phẩm sau khi phơi và nung như trên sẽ có màu đỏ nâu đặc trưng, độ bền cao, vẻ đẹp toát ra thì mộc mạc như chính tấm lòng của các nghệ nhân vậy.
Khi theo dõi quy trình này, những người thợ và nghệ nhân sẽ không hề “giấu nghề”, thoải mái chia sẻ cho bạn về bí quyết giữ lửa cùng các yếu tố quyết định màu sắc của sản phẩm.
Tận mắt quan sát quá trình nung và phơi gốm bên ngoài
Có lẽ không ít du khách đang đặt ra câu hỏi liệu mình có được mua các sản phẩm được làm ra tại làng gốm Bàu Trúc hay không. Dĩ nhiên là được, ngoài ra bạn có thể thỏa thuận về giá cho một số thành phẩm quý.
Ghé thăm Làng gốm Bàu Trúc và mua các sản phẩm chất lượng
Chuyến đi tới làng gốm Bàu Trúc còn tạo cơ hội để giao lưu với người Chăm và khám phá đời sống tinh thần cùng văn của cộng đồng này. Khi hỏi về những câu chuyện lịch sử của làng gốm, các truyền thuyết xoay quanh, họ sẽ không ngần ngại chia sẻ, thậm chí có thể nói từ sáng tới đêm.
Khám phá văn hóa người Chăm ở Làng gốm Bàu Trúc
Khi đặt chân tới làng gốm Bàu Trúc, khách du lịch cần đặc biệt chú ý một số điều quan trọng sau đây để trải nghiệm thêm phần trọn vẹn.
Trang phục lịch sự: Khi tham quan làng nghề lâu đời này, du khách có thể diện những bộ quần áo hiện đại, trẻ trung, mát mẻ nhưng tốt hơn hết nên lịch sự một chút. Đó chính là cách cơ bản để bạn tỏ lòng tôn trọng đến với những nghệ nhân của nơi đây.
Tôn trọng văn hóa của người Chăm: Dù là một làng nghề, đây cũng được xem như nơi lưu dấu những nét văn Chăm đẹp đẽ, được dân bản địa và các thế hệ duy trình. Vì vậy khi tới tham quan, bạn nên có thái độ nghiêm túc trước những câu chuyện, đặc biệt khi ở trước những khu vực thờ cứng cần tránh cười nói lớn tiếng.
Không chạm vào các sản phẩm đang được phơi: Sau khi nặn xong thủ công, sản phẩm gồm sẽ được phơi tự nhiên nhiều giờ. Lúc này nếu đi qua du khách nên tránh chạm vào làm hư hại hình dáng của chúng.
Xin phép nghệ nhân khi chụp ảnh: Các nghệ nhân của làng nghề thường khá cởi mở trong việc trò chuyện và giới thiệu văn hóa. Tuy vậy nếu muốn chụp hình với họ, bạn nên lịch sử và hỏi ý kiến trước.
Chọn khung giờ tham quan phù hợp: Du khách nên tới làng nghề với lúc sáng sớm hoặc chiều muộn để tham quan. Lúc này, thời tiết khá mắt mẻ, tạo tính thoải mái cho trải nghiệm.
Tối ưu trải nghiệm của mình khi tới Làng gốm Bàu Trúc
Gần như toàn bộ mọi thứ liên quan về làng gốm Bàu Trúc đã được chúng tôi tổng hợp và chia sẻ đầy đủ qua bài viết phía trên. Dòng thời gian đã làm phai dấu chân người, đô thị đèn mờ tấp nập là vậy, nhưng làng nghề trên vẫn tồn tại như thể chưa từng có bất cứ ảnh hưởng nào. Qua nhiều năm, những dấu ấn văn hóa đậm chất người Chăm vẫn được giữ nguyên, khẳng định một phong cách làm gốm độc nhất và “bất di bất dịch”.
Khi tới du lịch Ninh Thuận và muốn ghé qua nơi này, bạn đừng quên sử dụng dịch vụ dẫn tour/ lữ hành của NVK travel để hiểu sâu về văn hóa làng gồm và có một trải nghiệm tuyệt vời nhất.
Fill out the form and we will contact you
